از زمان شیوع ویروس کرونا و تبدیل آن به یک تهدید جهانی روزانه بارها از طریق رسانه‌های ارتباط جمعی می‌شنویم که بهداشت فردی را رعایت کنید، دستانتان را 20 ثانیه با آب و صابون بشوئید، حتماً در هنگام بیرون رفتن از خانه از ماسک استفاده کنید، با دستان ضدعفونی نشده صورتتان را لمس نکنید و غیره.
چندین ماه است که همه ما بارها و بارها این هشدارها را شنید‌ه‌ایم و خواه ناخواه با شنیدن مدوام این هشدارها دچار وسواس شد‌ه‌ایم و یا می‌شویم.

حال آیا کودکان از این امر مبرا هستند؟ یعنی آنها دچار وسواس نمی‌شوند؟ جواب منفی است، بله کودکان هم دچار وسواس می‌شوند!

بیایید به مقوله وسواس در کودکان و راه‌های مقابله با آن نگاهی بیاندازیم.

نشانه‌های بروز وسواس در کودکان

در زیر تعدادی از نشانه‌های بروز وسواس در کودکان را ذکر می‌کنیم، بروز چند مورد از این علائم در کودکان به احتمال زیاد نشانه وسواس است:

• شستن بیش از حد دست‌ها و افراط در زمینه رعایت بهداشت فردی.
• وجود تردیدهای مکرر، به عنوان مثال بعد از بستن بند کفشش، بارها آن را چک می‌کند.
• آسیب رساندن به خود یا خواهر و برادرش.
• صرف زمان زیاد برای انجام دادن یک کار خاص.
• توجه بیش از حد به جزئیات.
• نگرانی بیش از حد.
• تکرار مکرر حرف‌های دیگران.
• پرسیدن چند باره یک سوال خاص.
• تکرار مکرر اشعار، آهنگ‌ها و ...
• و ....

چگونگی درمان وسواس کودکان

اگر احساس می‌کنید وسواس کودکتان روز به روز شدیدتر می‌شود به گونه‌ای که دیگر قابل تحمل نیست، باید برای درمان آن چاره‌ای بیندیشید. درمان وسواس کودک بستگی به علائم آن، سن او، سطح سلامتی جسمی و شدت بیماری او دارد.

درمان وسواس به طور معمول شامل موارد زیر است:

درمان با استفاده از روش‌های شناختی و رفتاری:

روش‌های شناختی به کودک کمک می‌کنند تا ترس‌های خود را شناخته و با آنها مقابله کند. روش‌های رفتاری به کودک و خانواده او کمک می‌کنند تا برای تغییر رفتارهای وسواسی قوانینی وضع کنند.

خانواده درمانی:

خانواده درمانی و در واقع کمک خانواده به درمان وسواس کودکان، نقش مهمی در روند درمان دارد.

داروهای مهارکننده بازگشت مجدد سروتونین (SSRIs):

در موارد شدید از این داروها برای درمان وسواس استفاده می‌شود. این داروها به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک می‌کنند، که حتما باید توسط پزشک متخصص تجویز شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها:

چنانچه مشخص شود که وسواس ناشی از یک عفونت استرپتوکوکی (streptococcal) است، باید برای درمان آن از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده شود، که حتما باید توسط پزشک متخصص تجویز شود.

چگونه می‌توانیم از ابتلای کودکمان به وسواس جلوگیری کنیم؟

متاسفانه در این شرایط و هشدار مداوم رسانه‌های ارتباط جمعی تقریباً جلوگیری از وسواس معنای خاصی ندارد. اما والدین باید هوشیار باشند و با مشاهده نشانه‌های بروز وسواس در کودک هر چه زودتر به درمان آن بپردازند، زیرا درمان سریع باعث کاهش بروز علائم می‌شود.

نکاتی درباره وسواس در کودکان

• وسواس در کودکان نوعی اختلال اضطرابی است. کودک مبتلا به وسواس دارای افکار وسواسی است، مدام احساس اضطراب و ترس می‌کند، به همین دلیل ممکن است به انجام کارهای وسواسی دست بزند مثلاً دست‌هایش را چندین بار بشوید.
• هر چند ممکن است شیوع کرونا در شکل‌گیری اضطراب در کودکان نقش مهمی داشته باشد، اما در بسیاری از موارد علت بروز وسواس در کودکان کاملاً مشخص نیست. کودکان مبتلا به وسواس سروتونین کافی در مغز خود ندارند.
• ارزیابی سلامت روان برای تشخیص وسواس لازم است.
• درمان وسواس شامل درمان‌های رفتاری و دارویی است.

سخن آخر

همان‌گونه که دیدیم بروز وسواس در دوران شیوع کرونا امری اجتناب‌ناپذیر است. اما این نباید مانع مقابله ما با ایجاد وسواس در کودکان شود. سعی کنید جو محیط خانه را مثبت نگهدارید و خودتان نیز بیش از حد به نظافت منزل نپردازید.
در ضمن سعی کنید کمتر به کودکتان هشدار بدهید، هر چند رعایت بهداشت فردی در این دوران بسیار لازم است اما اخطار مداوم شما ممکن است نتیجه عکس بدهد، بنابراین سعی کنید جانب احتیاط را رعایت کنید. چنانچه متوجه وجود وسواس در کودکتان شدید هر چه سریع‌تر سعی کنید به کمک یک روانشناس به درمان آن بپردازید، زیرا تعلل در این زمینه باعث شدید شدن علائم می‌شود و همین روند درمان بیماری را مشکل می‌کند.